Ο ηθοποιός σκηνοθετεί στο θέατρο «Αυλαία» την ταινία του Γιάννη Οικονομίδη
Συνέντευξη στην Κική Μουστακίδου
Στο διαμέρισμα μιας ελληνικής οικογένειας, το air condition και η λογική βγαίνουν εκτός λειτουργίας. Η ταινία του Γιάννη Οικονομίδη με τίτλο «Σπιρτόκουτο» κυκλοφόρησε το 2002 και αποτέλεσε για πολλούς μια από τις κορυφαίες στιγμές του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου.
Η θεατρική ομάδα «ΓΚΡΑΝ ΓΚΙΝΙΟΛ» μεταφέρει το ιδιότυπο σύμπαν του Οικονομίδη πάνω στη σκηνή, με την σκηνοθετική σφραγίδα του Στάθη Μαυρόπουλου, ο οποίος πρωταγωνιστεί στην παράσταση μαζί με ακόμη έξι ηθοποιούς της ομάδας.
«Από τη στιγμή που αποφασίσαμε να κάνουμε το Σπιρτόκουτο, η δική μου σκέψη ήταν να μην ακολουθήσουμε την πεπατημένη του ‘’ξεσηκώνω μία ταινία και την παρουσιάζω στο θέατρο’’. Κάτι τέτοιο δεν αφορά κανένα, θα ήταν βαρετό και άνευ ουσίας. Έτσι προτίμησα να το βάλω σε ένα αόριστο, γενικό περιβάλλον. Ήθελα να το τοποθετήσω σε ένα μη ρεαλιστικό περιβάλλον ώστε να μη δίνει στίγμα Κορυδαλλού της Αθήνας, να μην απαιτούνται σεμεδάκια στα τραπέζια και φραπέδες και αποτσίγαρα και σαγιονάρες και όλα αυτά που δίνουν την ‘’μικροαστίλα’’. Αυτό που κρατήσαμε αυτούσιο είναι ο ρεαλιστικός λόγος του Οικονομίδη μέσα σε ένα ρεαλιστικό παίξιμο, αλλά με κάποια ιδιαίτερα ‘’φωτάκια’’ που και που στην ερμηνευτική γραμμή», μας λέει ο Στάθης Μαυρόπουλος στην κουβέντα μας στον πάνω όροφο του Σάρωθρον.
Η παράσταση «Σπιρτόκουτο – Πόλεμος σε τέσσερις τοίχους» παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο «Αυλαία» μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου.
Πείτε μας δυο λόγια για την υπόθεση του έργου, ενδεχομένως για κάποιον που δεν έχει δει την ταινία του Οικονομίδη.
Στην ταινία, βλέπουμε μια οικογένεια να μαλώνει σε μια πολύ ζεστή μέρα του καλοκαιριού με χαλασμένο το air condition. Αυτή είναι επιγραμματικά η υπόθεση, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Στην πραγματικότητα είναι το μέσο για να ξετυλιχτεί η ιστορία, δηλαδή ο πόλεμος και η βία μέσα στην οικογένεια, και μεταφορικά ο πόλεμος και η βία που ξεκινάει από την οικογένεια και βγαίνει προς τα έξω.
Πόσο πιστή είναι η μεταφορά της κινηματογραφικής ταινίας στο θεατρικό σανίδι;
Στην ταινία υπάρχει μια τελείως ρεαλιστική απεικόνιση, την οποία έτσι κι αλλιώς την προτιμά ο Οικονομίδης, αλλά εκείνος κάνει κινηματογράφο κι εμείς κάνουμε θέατρο. Άλλοι κώδικες, άλλη γραφή, είναι διαφορετική τέχνη. Στο σινεμά, η ένταση δόθηκε με κοντινά πλάνα, βλέπαμε πάνω στους ανθρώπους να «γράφονται» τα πάντα ακόμα και από τον ιδρώτα που κυλάει. Στο θέατρο έπρεπε από την αρχή να επιλέξουμε κάτι τελείως διαφορετικό.
Το «Σπιρτόκουτο» είναι μια διασκευή του «Πατέρα» του Στρίντμπεργκ, το οποίο είναι επηρεασμένο από τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου. Σκέφτηκα, λοιπόν, ότι θα ήθελα να γυρίσω το έργο προς τα πίσω και να κάνω μια ανάποδη τραγωδία, παρά το γεγονός ότι το «Σπιρτόκουτο» είναι μια δραματική σάτιρα, όσο περίεργο κι αν ακούγεται.
Είναι δύσκολο να μεταφέρεις τον σκληρό λόγο του Οικονομίδη από την τηλέ – θέαση της οθόνης στη θέαση του θεάτρου;
Αυτό ήταν ζήτημα και για εμάς στην αρχή. Όταν ξεκινήσαμε να προσεγγίζουμε το έργο σε πρόβες, κάπως έπρεπε να αντιμετωπίσουμε αυτό τον λόγο. Όλοι μας χρησιμοποιούμε κάποιες κουβέντες από αυτές, αλλά όχι τόσες πολλές και όχι όλες μαζί. Ξεκινήσαμε με κάποιους αυτοσχεδιασμούς στις πρόβες, σχεδόν να στεκόμαστε ο ένας μπροστά στον άλλον, να προσπαθούμε να ταπεινώσουμε ο ένας τον άλλο βρίζοντας με κομμάτια από το κείμενο. Είχαμε βέβαια το «κουμπί πανικού», αν κάποιος ένιωθε δύσκολα να πει σταματάω. Και μέσα στους 4 μήνες δουλειάς και προβών, δεν είχαμε ούτε μία ένταση μεταξύ μας.
Η ταινία βγήκε το 2002 και σήμερα έχουμε 2017. Σε αυτά τα 15 χρόνια που έχουν περάσει, έχει αλλάξει κάτι; Η κρίση που μεσολάβησε θεράπευσε τον μικροαστισμό μας;
Νομίζω το αντίθετο και επιμένω: δεν είναι ζήτημα μικροαστισμού. Παρότι η ταινία ασχολείται με μια μικροαστική οικογένεια, νομίζω ότι είναι πέρα από αυτή την τάξη. Είναι αταξικό, διαταξικό το ζήτημα. Το 2002 μόλις είχαμε μπει στο ευρώ, περιμέναμε να γίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, είχαμε καλούς μισθούς και ένα μέλλον που υποσχόταν ευμάρεια. Πήγαινες σε ένα μαγαζί τότε και άφηνες παχύ φιλοδώρημα χωρίς να είσαι φραγκάτος. Μετοχές, limit up, ζούσαμε σε ένα όνειρο. Και τότε βγήκε αυτή η ταινία και λέγαμε «υπερβολή». Από το 2007, 2008, που ξεκίνησε η κρίση και άρχισαν να γίνονται τα πράγματα πιο δύσκολα για όλους, βλέπεις ότι ο κόσμος είναι παρασυρμένος από αυτό, τρελαμένος. Έχει γυαλίσει το μάτι του, έχει σαλτάρει. Χρησιμοποιώ τέτοιες εκφράσεις γιατί σε αυτό το έργο δεν μπορεί να εκφραστείς διαφορετικά. Σχεδόν θεωρώ προφητικό τον Οικονομίδη.
Η παράσταση είναι ακατάλληλη για ανηλίκους. Κατάλληλη για ενηλίκους είναι; Μπορεί να προετοιμαστεί ο κόσμος εύκολα για να δει τον εαυτό του στον καθρέφτη;
Είναι λίγο κλείσιμο ματιού σε αυτούς που δεν αντέχουν να δουν κομμάτι του εαυτού τους. Για παράδειγμα, να μιλήσω προσωπικά, θεωρώ ότι δεν είμαι ρατσιστής σαν άνθρωπος αλλά έχω πιάσει πάρα πολλές φορές τον εαυτό μου να γελάσει με κάτι που δεν είναι του γούστου μου ή της δικής μου συμπεριφοράς. Στην παράσταση, ο ρατσισμός θίγεται μέσα από πολλά σημεία.
Εσείς ποιον ρόλο ερμηνεύετε στο έργο; Έχει φωτεινές πλευρές ο ήρωάς σας;
Όλοι οι άνθρωποι έχουν και φωτεινές και σκοτεινές πλευρές, το ζήτημα είναι πώς μοιράζονται μέσα μας αυτές. Εγώ ερμηνεύω το ρόλο του πατέρα, θα έλεγα ότι είμαι ο ρόλος που κινεί τους άλλους. Όταν εμπλέκεσαι με ένα ρόλο, δεν μπορείς να κοιτάς τα αρνητικά του ήρωα. Αυτό που ψάχνω να βρω είναι τα δίκια του. Αν αυτά τα δίκια του τον κάνουν να είναι αρνητικός, για μένα είναι επιτυχία.
Bonus | Η ερώτηση που δεν έγινε ποτέ: «Περίμενα ότι θα με ρωτούσατε γιατί επιλέξαμε αυτό το έργο. Και θα σας έλεγα ότι αν επιλέγαμε ένα άλλο που αφορά μια οικογένεια που σηκώνεται το πρωί, τρώει το πρωινό της, η σύζυγος δουλεύει σε ένα γραφείο, ο σύζυγος σε ένα κατάστημα που εργάζεται σκληρά, γυρίζουν σπίτι, διαβάζουν τα παιδιά τους, βλέπουν τηλεόραση και κοιμούνται, τι ενδιαφέρον θα είχε; Κανένα. Εδώ έχουμε κάτι, στην υπερβολή του βέβαια, αλλά είναι κάτι. Εμείς ανοίγουμε πόρτες και βάζουμε ερωτήσεις στην παράσταση, δεν έχουμε να δώσουμε διδάγματα και απαντήσεις».
Info
«Σπιρτόκουτο – Πόλεμος σε τέσσερις τοίχους» του Γιάννη Οικονομίδη
Θέατρο Αυλαία (πλατεία ΧΑΝΘ) – ως τις 5 Δεκεμβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15
Κείμενο: Γιάννης Οικονομίδης – Λένια Σπυροπούλου
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Στάθης Μαυρόπουλος
Σκηνικά – Κοστούμια: Σοφία Τσιριγώτη
Σχεδιασμός Φωτισμών: Διονύσης Καραθανάσης
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Πηλεύς Τερζής
Κατασκευή σκηνικού: Γιώργος Μαυρόπουλος – Art Bebe Team
Επιμέλεια video – trailer: Αλέξανδρος Καντόρος
Φωτογραφίες – επιμέλεια εντύπων: Τάσος Θώμογλου
Ψιμυθιολόγος: Ειρήνη Σιγανού
Οργάνωση Παραγωγής – Επικοινωνία: Απόστολος Λιάπης
Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου «ΓΚΡΑΝ ΓΚΙΝΙΟΛ»
Παίζουν: Κώστας Βουρλιώτης, Γιάννης Κοντός, Ιωάννα Λαμνή, Πέτρος Μαλιάρας, Στάθης Μαυρόπουλος, Λένα Πετροπούλου, Δήμητρα Σταματίου
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ 70 λεπτά
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ 10 ευρώ κανονικό, 8 ευρώ μειωμένο (φοιτητικό, ομαδικό), 5 ευρώ ανέργων
Περισσότερα στο site του θεάτρου «Αυλαία»
Περισσότερα στο facebook event της παράστασης «Σπιρτόκουτο»
Η ομάδα ΓΚΡΑΝ ΓΚΙΝΙΟΛ μέσα από τη σελίδα της στο facebook