Ο Θεσσαλονικιός κιθαρίστας μιλά για το νέο του CD και τραγουδά στη «Βεντέτα»
Συνέντευξη: στον Άκη Σακισλόγλου
Οταν έχεις φάει στο σπίτι ενός ανθρώπου, όταν έχεις διοργανώσει συναυλίες στις οποίες έπαιξε, όταν έχεις ξημερωθεί μαζί του σε συζητήσεις φίλων… τότε είναι δύσκολο να πάρεις συνέντευξη από αυτόν τον άνθρωπο. Από την άλλη, κυρίες και κύριοι του Σάρωθρον, επειδή σκοπός αυτού του σάιτ είναι να αναδεικνύει όσα αγαπά και όσα θαυμάζει η ομάδα του μαγαζιού μας, ο Δημήτρης Μυστακίδης δεν θα μπορούσε να λείψει από τα πρόσωπα των συνεντεύξεων, ειδικά τώρα που κυκλοφόρησε νέο CD και εμφανίζεται και στη Θεσσαλονίκη.
Το CD είναι το «Amerika», με επανεκτελέσεις τραγουδιών που γράφτηκαν και παίχτηκαν μόνον στην Αμερική από Ελληνες μετανάστες εκείνα τα σκληρά χρόνια των αρχών του 20ου αιώνα. Τραγούδια που ήταν μια ολόκληρη καταγραφή, ένα ντοκουμέντο, ένα μήνυμα σε μπουκάλι για τα όσα πέρασαν όσοι αναζήτησαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μια καλύτερη ζωή.
«Σαν στρείδια στο κατάστρωμα οι μετανάστες όλοι», έλεγε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Σαν τους Σύριους στα φουσκωτά της ντροπής. Σαν τους Αλβανούς στα πλοία για την Ιταλία. Σαν όλους τους κατατρεγμένους και κυνηγημένους ανθρώπους.
Ακούγοντας το «Amerika» διαπιστώνουμε ότι αποτελεί την αφήγηση ενός κεφαλαίου της ελληνικής ιστορίας.
«Αυτό προσπαθώ να κάνω ειδικά με τους δύο τελευταίους δίσκους μου, το «Εσπεράντο» και το «Amerika» αλλά και τη ζωντανή παράσταση που έχω φτιάξει. Θέλω ο δίσκος να είναι μια ενότητα, να ακούγεται όλος μαζί και τα τραγούδια να αφηγούνται ένα κομμάτι της ελληνικής μουσικής με τον τρόπο που εγώ τον αντιλαμβάνομαι».
Βλέποντας τι γίνεται σήμερα με το προσφυγικό ζήτημα και τι ιστορίες περιγράφουν τα τραγούδια του «Amerika» διαπιστώνω πόσο επίκαιρος είναι αυτός ο δίσκος.
«Πού να σου πω τι ιστορίες διάβασα εγώ και προσπάθησα μέσα από τα τραγούδια να διηγηθώ…Βέβαια, όλες τις εκφάνσεις αυτού του τεράστιου υλικού του τραγουδιού που έχει γραφτεί από μετανάστες στην Αμερική, δεν μπόρεσα να τις καλύψω. Είδα πόσο ίδια είναι η κατάσταση με σήμερα και συγκλονίστηκα. Εγραψα τον δίσκο τρεις φορές. Στην αρχή επέλεξα άλλα τραγούδια. Τη δεύτερη φορά, κατέληξα σε διαφορετικά και όσο έψαχνα και έβρισκα ιστορίες, άλλαζα και τα τραγούδια».
Μας δίδαξαν κάτι αυτές οι ιστορίες μετανάστευσης των Ελλήνων;
«Οταν βλέπω τις αντιδράσεις του κόσμου εδώ για την έλευση των προσφύγων, λέω: δεν έχουμε διδαχθεί τίποτα τελικά. Δεν έχουμε καταλάβει το νόημα της ιστορίας. Ολο το προηγούμενο διάστημα έβλεπα το δράμα αυτών των προσφύγων που παράτησαν την πατρίδα τους και ήρθαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά να ψάξουν μια καλύτερη ζωή και παράλληλα διάβαζα για τον αγώνα και την προσπάθεια των Ελλήνων που πήγαν στην Αμερική και βίωσαν αυτά που βίωσαν. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο ίδιες είναι οι ιστορίες. Πως να το πω, οι κυνηγημένοι άνθρωποι πάντα θα είναι στην ίδια μοίρα. Μόνον με καλοσύνη μπορούμε να αλλάξουμε τη μοίρα τους».
Και σήμερα γνωρίζει η Ελλάδα μετανάστευση.
«Φυσικά. Στην Αμερική τότε έφευγαν από την Ελλάδα τα γερά μπράτσα. Τώρα φεύγουν τα γερά μυαλά. Κι ενώ το βλέπουμε και το ξέρουμε, κάνουμε και ‘μεις τα ίδια στους ξένους που έρχονται. Είναι παρανοϊκό. Το έχουμε συζητήσει και κατ’ ιδίαν, μάλλον είναι η βόλεψή μας που νιώθουμε ότι κινδυνεύει και μας κάνει να συμπεριφερόμαστε έτσι».
Ακούστε εδώ ένα τραγούδι από το «Amerika», ερμηνευμένο ζωντανά από τον Δημήτρη Μυστακίδη στο πατάρι του Σάρωθρον.
Εσύ έχεις έναν τρόπο να εμπλέκεις κι άλλους στη δουλειά σου. Να είναι «συμμετοχικοί» οι δίσκοι.
«Στην προηγούμενη δουλειά έγινε ακόμα πιο έντονα αυτό. Εκεί συμμετείχε σχεδόν όλο το δυναμικό των Ελλήνων ερμηνευτών, γεγονός που ήταν πολύ τιμητικό για μένα. Βέβαια, ήταν και ανάγκη γιατί εγώ ερμηνευτικά δεν μπορούσα να υποστηρίξω το υλικό του «Εσπεράντο». Ηξερα ότι όλα αυτά τα τεράστια ονόματα της ελληνικής σκηνής αγαπούν το ρεμπέτικο τραγούδι και χαίρομαι που ανταποκρίθηκαν, βοηθώντας το CD μου να απευθυνθεί σε μεγαλύτερο κοινό, γιατί η αποδοχή από τον κόσμο ήταν τεράστια».
Παλαιότερα ήταν εύκολο να βγει μια δισκογραφική δουλειά. Σήμερα;
«Σήμερα με το ίντερνετ και την τεχνολογική δυνατότητα, όλοι οι δημιουργοί μπορούν ευκολότερα να κάνουν τη μουσική τους, δεν είναι πανάκριβο σπορ όπως παλιά. Η δυσκολία είναι στο να φτάσουν στον κόσμο γιατί δεν υπάρχει ο κλασικός δρόμος των δισκογραφικών. Θέλει προσπάθεια. Με επιμονή, υπομονή και την κατάλληλη επαγγελματική υποστήριξη, αν αξίζουν τα τραγούδια, μπορούν να φτάσουν στο στόχο τους που είναι το κοινό».
Πού είναι δυσκολότερα, μπροστά στη σκηνή ως δημιουργός ή πίσω ως απλός μουσικός;
«Οταν σέρνεις εσύ το κάρο είναι μεγάλο το ζόρι. Είσαι οικοδεσπότης. Ενώ έχω παίξει σε πάρα πολύ μεγάλες συναυλίες, το άγχος που έχω για να περάσει καλά ο κόσμος και για να έχει ένα νόημα η παράσταση, είναι απείρως μεγαλύτερο στις δικές μου εμφανίσεις. Ολο αυτό προϋποθέτει πολλή δουλειά από πίσω. Βέβαια, την ιδιότητά μου ως μουσικός σε άλλα σχήματα δεν θα την αφήσω. Για παράδειγμα, με το Θανάση Παπακωνσταντίνου θα είμαι στο σχήμα του για όσο καιρό αυτός με θέλει. Δεν τον αφήνω. Δεν αφήνω τα πράγματα που μου αρέσουν και στα οποία περνάω καλά. Και με την παρέα του Θανάση περνάω καλά και τη θεωρώ άκρως δημιουργική».
Τι θα κάνετε με τον Θανάση; Μας έλειψε ο μπαγάσας.
«Σε λίγο θα μπούμε στο στούντιο για να γράψουμε το νέο του δίσκο στον καινούριο χώρο που έχει φτιάξει».
Μας δίνεις είδηση τώρα. Πού είναι ο χώρος αυτός;
«Είναι σε ένα χωριό πάνω κι από το Μεταξοχώρι όπου ζει. Εκεί έκανε ένα πολύ ωραίο στούντιο το οποίο και θα το εγκαινιάσουμε γράφοντας τον επόμενό του δίσκο. Βρεθήκαμε τις προάλλες και μου είπε ότι κατά τις 20 Μαΐου θα μπούμε για ηχογραφήσεις και πάρα πολύ χάρηκα».
Ταλέντο ή εργατικότητα;
«Το ιδανικό είναι ο συνδυασμός και των δύο. Από την εμπειρία μου σαν μουσικός αλλά και σαν δάσκαλος θα σου πω ότι ένας άνθρωπος με ταλέντο που δε δουλεύει, εύκολα θα ξεπεραστεί από άλλους που έχουν πείσμα και υπομονή και δουλεύουν πολύ. Το ταλέντο μόνο του δε φτάνει».
Τα νέα παιδιά θα αντέξουν την κρίση;
«Τα παιδιά που τους αρέσει η μουσική και την υπηρετούν συνειδητά, δεν έχουν καμιά άλλη επιλογή. Οταν έχεις αυτό το σαράκι μέσα σου, δεν γίνεται να μην το κάνεις. Δεν μπορεί τίποτα να σε εμποδίσει να το κάνεις. Ξέρουν καλά που βρίσκονται, προετοιμάζονται καλά αλλά το αγαπούν τόσο και δουλεύουν για να έχουν όσο περισσότερα εφόδια μπορούν και να αντέξουν τις δυσκολίες».
Στη Θεσσαλονίκη άλλαξαν καθόλου τα πράγματα;
«Οχι μόνον στη Θεσσαλονίκη, γενικότερα στη χώρα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στη νοοτροπία μας. Τη Θεσσαλονίκη την αγαπώ και την ζω. Στην μουσική συνεχίζει να είναι πρωτοπόρα. Εχει ταλέντα. Βλέπω διάφορα παιδιά που φιλοξενείς και στο σάιτ του Σάρωθρον σε συνεντεύξεις και ξέρω ότι μπορούν να κάνουν μεγάλα πράγματα. Επίσης, αν πας σε ένα στούντιο και ακούσεις τι μουσικές παίζονται, θα πάθεις πλάκα. Βλέπω τον γιο μου που είναι 24άρων χρονών και παίζει σε γκρουπ. Ειλικρινά είναι πολύ πιο καλοί από εμάς. Και αισθητικά και τεχνικά. Αυτό που δεν έχει η Θεσσαλονίκη είναι μιζέρια. Την ημέρα τουλάχιστον. Στην Αθήνα το άγχος το βλέπεις στο πρόσωπο των ανθρώπων. Εδώ όχι».
Γιατί δεν έχει τόσο άγχος η Θεσσαλονίκη;
«Είναι ίσως η θάλασσα, η ανοιχτωσιά που έχουμε, δεν ξέρω…. Είναι ένα μεσαίο πράγμα. Ούτε μεγαλούπολη, ούτε μικρή. Γνωριζόμαστε. Κάνουμε παρέα. Εγώ πιστεύω ότι την ιστορία την γράφουν οι παρέες. Μπορεί να έχει αργήσει να βγει κάτι τόσο εξαιρετικό από εδώ αλλά σίγουρα αν θα βγει, από εδώ θα βγει».
Τα μεροκάματα στο χώρο σου είναι τα ίδια;
«Οχι φυσικά. Οτι περνάει όλος ο κόσμος το περνάμε κι εμείς. Ειδικά στα παιδιά που δουλεύουν καθημερινά στα μαγαζιά, τα μεροκάματα έχουν πέσει πάρα πολύ, τόσο που είναι αδύνατο να ζήσεις μόνον από αυτό το επάγγελμα. Μάλιστα, πολλοί μουσικοί της δικιάς μου γενιάς έχουν αναγκαστεί και τα έχουν παρατήσει και κάνουν κάτι άλλο».
Θα βελτιωθούν οι αμοιβές και πως;
«Πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα για να αλλάξουν και να βελτιωθούν και τα μεροκάματα. Δεν είναι κάτι που θα συμβείι με μια απόφαση. Εχεις κι εσύ μαγαζί και ξέρεις τι συμβαίνει με την υπερφορολόγηση. Ακόμα πιο δύσκολα είναι τα πράγματα στους χώρους με ζωντανή μουσική. Το έχουν κάνει πρακτικά αδύνατο να έχεις έναν χώρο και να δουλέψεις όντας νόμιμος σε όλα. Ε, όταν οι χώροι δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα, δεν μπορούν να δώσουν και μεγάλα μεροκάματα».
Για τις εξελίξεις στο θέμα της ΑΕΠΙ, ποια είναι η άποψή σου;
«Εγώ δεν ανήκω στην ΑΕΠΙ γιατί δεν είμαι δημιουργός. Αν και υπάρχει ένα 12% δικαίωμα για την διασκευή, στην Ελλάδα δεν έχει διανεμηθεί ποτέ. Τώρα, επειδή ξέρεις ότι έπαιζα χρόνια ολόκληρα με τον Νίκο Παπάζογλου, το θέμα αυτό το έχουμε συζητήσει πολλές φορές και είναι εντυπωσιακό το ότι ενώ όλοι ήξεραν τι συμβαίνει, δεν έκαναν τίποτα. Ολοι ήξεραν ότι τα δικαιώματα δε διανέμονται σωστά ή ότι τα μαγαζιά δεν έστελναν καν λίστες με το τι μουσική έπαιζαν για να γίνει σωστή διανομή. Το αποτέλεσμα ήταν να παίρνουν τα περισσότερα χρήματα οι πρώτοι σε πωλήσεις. Ενώ όλοι, λοιπόν, ήξεραν τι συμβαίνει, , δεν την έψαχναν, επειδή ήταν ικανοποιημένοι με τα λεφτά που έπαιρναν. Δεν διανοούνταν ότι το νούμερο που διαχειρίζονταν η ΑΕΠΙ ήταν υπερεκατονταπλάσιο από αυτό που πίστευαν. Αυτό είναι κάτι που δεν τιμά τους δημιουργούς. Τώρα διαβάζω πως κάποιοι είχαν προσπαθήσει πριν 20 χρόνια να το κυνηγήσουν το θέμα αλλά ξέρεις πως λειτουργεί η δικαιοσύνη στην Ελλάδα».
Το «Amerika», όπως και το «Εσπεράντο», κυκλοφορεί από την «Fishbowl». Θα μας την συστήσεις;
«Είναι μια εταιρία που έχει στηθεί στη Θεσσαλονίκη από πολύ εργατικούς κι δημιουργικούς ανθρώπους. Δουλεύουν με πρόγραμμα κι αυτή ήταν η αιτία που το «Εσπεράντο» πήγε τόσο καλά και μου έδωσε τη δυνατότητα να κάνω και το «Amerika». Οταν λέμε τόσο καλά, μη φανταστείς ότι κονομήσαμε λεφτά. Βγάλαμε τα έξοδά μας και μπορούμε να κάνουμε κι άλλον δίσκο. Τα παιδιά αυτά της «Fishbowl» έχουν σπουδαίο όραμα για τη μουσική και θα γίνουν κι άλλα, πολύ ωραία πράγματα».
Παρασκευή 5 και Σάββατο 6 Μαΐου σε συναντάμε στη Θεσσαλονίκη.
«Ναι, και συγκεκριμένα στη «Βεντέτα» όπου θα παίξω ένα μέρος του «Amerika», ένα μέρος του «Εσπεράντο» και τραγούδια που έχουν να κάνουν με την μετανάστευση στην Αμερική και για διάφορες εκφάνσεις του φαινομένου. Το σχήμα είναι το δικό μου, τρεις κιθάρες και η Ιφιγένεια Ιωάννου που τραγουδάει. Εγώ ο Γιώργος Τσαλαμπούνης και ο Δημήτρης Παππάς. Το Σάββατο η Ιφιγένεια έχει μια υποχρέωση με το Πανεπιστήμιο και θα την αντικαταστήσει η Ελσα Μουρατίδου».
Info
Τι είναι το CD «Αmerika»
Η ”τσιμπητή” κιθάρα και τα ελληνικά μπλουζ
Με αφορμή την ιδιαίτερη τεχνική της «τσιμπητής» κιθάρας και τα ιδιότροπα παιξίματα του Κατσαρού, του Δούσα και του Κωστή, ο Δημήτρης Μυστακίδης διασκευάζει και επανεκτελεί με τον δικό του προσωπικό τρόπο, ρεμπέτικα τραγούδια που κυκλοφόρησαν και παίχτηκαν ζωντανά μόνο στην Αμερική.
Τα ελληνικά μπλουζ
Η τεχνική της «τσιμπητής» κιθάρας ξεκίνησε και αναπτύχθηκε στην Αμερική στις αρχές του 20ού αιώνα από τους Έλληνες μετανάστες μουσικούς Γιώργο Κατσαρό και Κώστα Δούσα (ή Γκούσια), αλλά και στην Ελλάδα από τον Κώστα Μπέζο (Α. Κωστή). Η ιδιοφυΐα και η προσαρμοστικότητα των λαϊκών αυτών μουσικών οδηγεί την τέχνη τους σε δρόμους ανεξερεύνητους: επηρεασμένοι από την fingerpicking τεχνική των Αφροαμερικάνων μουσικών των blues, υιοθετούν τα ιδιαίτερα, ανοικτά κουρδίσματα που βρίσκουν στην Αμερική, δημιουργώντας έναν πρωτότυπο τρόπο εκτέλεσης. Οι μελωδίες της πατρίδας, αλλά και οι δικές τους συνθέσεις, αποκτούν νέο ήχο μέσα στις γειτονιές του νέου κόσμου.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Ο πόνος του αποχωρισμού, το μακρύ και επίπονο ταξίδι στην Αμερική, ο αγώνας για την επιβίωση και την προσαρμογή, η περιθωριοποίηση, οι παρανομίες, ο νόστος και το όνειρο της επιστροφής, περνούν σαν κινηματογραφικές εικόνες μέσα από τα τραγούδια του δίσκου. Η μουσική τους, δωρική αλλά υφασμένη με μαεστρία, συλλαβίζει καημούς, ανακαλεί μνήμες και γεννά συγκινήσεις.
Έναν σχεδόν αιώνα από τότε, η Ελλάδα βιώνει μια βαθιά κρίση και ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Πολλοί νέοι και μορφωμένοι Έλληνες αναγκάζονται να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή πρόσφυγες και μετανάστες από τη Μέση Ανατολή εγκλωβίζονται στην Ελλάδα, στην πορεία του ταξιδιού τους για τη Βόρεια Ευρώπη.
Ο Δημήτρης Μυστακίδης αφιερώνει το νέο του δίσκο “AMERIKA” σε όσους άφησαν πίσω τις πατρίδες τους αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, αλλά δεν τα κατάφεραν. Και σημειώνει:
Το ίδιο έργο με άλλους πρωταγωνιστές
Είδα
μια ανήμπορη χώρα να διώχνει τα παιδιά της
τη μεγαλειώδη προσπάθεια επιβίωσης και προσαρμογής
τη δύναμη του ονείρου
την ελπίδα
την αλληλεγγύη
το φόβο και το ρατσισμό των βολεμένων
Κυκλοφορεί από τη Fishbowl. Θα τον βρείτε σε επιλεγμένα δισκοπωλεία. Πληροφορίες στο info@fishbowl.gr.