Μια καθαρή ματιά στο έργο από την «Ομάδα Τέχνης Oberon»
Ένα έργο που γράφτηκε το 1947 δίνει τροφή για κουβέντα το 2017. Χρειάζεται κι άλλη απόδειξη για το πόσο διεισδυτικό, εντός μας και στην ίδια την έννοια του χρόνου, είναι το θέατρο; Η «Ομάδα Τέχνης Oberon» παρουσιάζει τις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ, σε σκηνοθεσία Διονύση Καραθανάση, στο Θέατρο «Αυλαία» (Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00, μέχρι 14/2), ένα έργο – αντίδραση σε μια κοινωνία όπου «κυριαρχεί η ψευτιά, η προδοσία, η βία, η εκμετάλλευση και η κοινωνική ανισότητα».
Δώσαμε ραντεβού στο Σάρωθρον με την Ιωάννα Λαμνή, την ηθοποιό που υποδύεται την «Κλαίρη» στην παράσταση. Μαζί με την επί σκηνής αδερφή της, την Σολάνζ (Μελίνα Τριανταφυλλίδου), σχεδιάζουν να εξοντώσουν την Κυρία τους (Ντιάνα Ζαχαροπούλου) με σκοπό να λυτρωθούν, όμως η κατάσταση ξεφεύγει εκτός ορίων.
Η Ιωάννα μετρά πολλά χιλιόμετρα ως ραδιοφωνική παραγωγός στη Θεσσαλονίκη και η υποκριτική είναι η μεγάλη της αγάπη, με την οποία πρωτοσυναντήθηκε στο θεατρικό εργαστήρι της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης. Από τότε, έχει λάβει μέρος σε πολλές παραστάσεις και έχει επίσης παίξει σε ταινίες μικρού μήκους, όπως για παράδειγμα το «White Collar», σε σκηνοθεσία Ναταλίας Λαμπροπούλου, το οποίο κέρδισε το Β’ Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας σε παγκόσμιο διαγωνισμό της Ινδίας το 2015.
«Οι Δούλες» του Ζενέ είναι ένα θεατρικό έργο που πρέπει ο καθένας μας να παρακολουθήσει έστω και για μια φορά στη ζωή του;
Είναι ένα κλασικό έργο, ένα από τα σπουδαιότερα παγκοσμίως και ένα από τα σπουδαιότερα έργα του Ζενέ. Μιλάει για πράγματα πανανθρώπινα. Ο Ζενέ έχει βάλει μέσα πολλά για την ανθρώπινη ψυχή, για τον άνθρωπο γενικά και νομίζω ότι οι χαρακτήρες του έργου περιλαμβάνουν κάτι και από εμάς. Σίγουρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι βλέποντας τις «Δούλες» θα αναγνωρίσουμε κάποιους κλασικούς χαρακτήρες, αλλά έχουν στοιχεία από όλους μας. Έχουν τα πάντα αυτές οι γυναίκες.
Στην παράσταση υποδύεσαι την Κλαίρη, την μία από τις δύο υπηρέτριες που επιθυμούν διακαώς να εξοντώσουν την Κυρία τους. Πώς θα περιέγραφες την ηρωίδα σου;
Η Κλαίρη είναι ένα πλάσμα πολύ καταπιεσμένο. Καταδυναστεύεται, όχι μόνο από την Κυρία της και το περιβάλλον, αλλά και από την ίδια της την αδερφή. Αυτό που της λείπει, αυτό που είναι η κυρίαρχη επιθυμία της είναι να λυτρωθεί, ενώ η Σολάνζ θέλει εξουσία. Αισθάνεται να πνίγεται, θέλει να ελευθερωθεί με κάθε τρόπο, ακόμα και φτάνοντας στα άκρα, όπως βλέπουμε στο τέλος του έργου. Βγαίνει όμως και λίγο στο φως, σε αντίθεση με την σκοτεινή αδερφή της, αλλά οι συνθήκες δεν την αφήνουν να ανθίσει.
Τελικά ποια είναι πιο δυνατή, πιο γενναία; Η Κλαίρη ή η Σολάνζ;
Η Κλαίρη, όσο κι αν φαίνεται περίεργο. Στο έργο η Σολάνζ φαίνεται πιο δυνατή, αλλά δεν φτάνει ποτέ μέχρι το τέλος, δηλαδή την λύτρωσή τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Η Κλαίρη παίρνει την τελική απόφαση. Αυτό το πλάσμα που μοιάζει ότι δεν μπορεί, τελικά είναι αυτό που επιχειρεί να δώσει την οριστική λύση.
Το έργο γράφτηκε το 1947 από τον Ζενέ. Θεωρείς ότι σήμερα, 70 χρόνια μετά, εγκλωβιζόμαστε στην μάχη μας απέναντι στον κάθε δυνάστη ή έχουμε βρει τον τρόπο να νικάμε;
Ο Ζενέ έγραψε τις «Δούλες» τότε ως καταγγελία για τις συνθήκες των απόκληρων, των ανθρώπων που ήταν πάντοτε από κάτω. Δε νομίζω ότι έχουν αλλάξει πολύ τα πράγματα, ειδικά την περίοδο που ζούμε τώρα. Μέσα σε όλη την έρευνα που έχουμε κάνει για να φτάσουμε στο αποτέλεσμα της παράστασης, συναντήσαμε καταστάσεις με ανθρώπους που δουλεύουν ως οικιακοί βοηθοί σε πιο εύπορους συμπολίτες μας. Περνάνε πολύ άσχημα. Και εμάς, στο έργο, η Κυρία μας δεν ασκεί σωματική βία πάνω μας, αλλά δεν χρειάζεται κάποιος να σε χτυπήσει για να μην είσαι καλά. Και στον υπόλοιπο εργασιακό χώρο, δουλεύουμε άπειρες ώρες, χωρίς να πληρωνόμαστε, με αφεντικά που δεν τολμάμε να μιλήσουμε μπροστά τους. Ή οι πρόσφυγες, που αυτοί είναι οι πλέον απόκληροι, δε ξέρω ποια θα είναι η τύχη τους και πώς θα μπορέσουν να σωθούν.
Ο Ζενέ εμπνεύστηκε τις Δούλες από μια πραγματική ιστορία. Εσύ ποια διαδικασία ακολούθησες για να προσεγγίσεις τον ρόλο σου, για να «κατακτήσεις» την Κλαίρη;
Πολλή συζήτηση και δουλειά με τον σκηνοθέτη μας, Διονύση Καραθανάση. Ξεκινήσαμε τις πρόβες από το καλοκαίρι. Μελετήσαμε την αληθινή ιστορία των αδερφών Παπέν, οι οποίες έκαναν ένα φρικτό έγκλημα την δεκαετία του ’30: σκότωσαν την κυρία τους και την κόρη της, τις διαμέλισαν, κατέστρεψαν τα γεννητικά τους όργανα, τους έβγαλαν τα μάτια. Ήταν μια ιστορία που συγκλόνισε τη Γαλλία και την Ευρώπη. Είδαμε ταινίες σε σχέση με το έγκλημα γενικά, με παρόμοιες καταστάσεις, με δούλους, με την έννοια της υποταγής. Σκοπός μας ήταν να ακουστεί το κείμενο, δεν το φορτώσαμε, για να καταφέρουμε να φτάσει στην πλατεία και ο θεατής, φεύγοντας από το θέατρο, να ξέρει ποιες είναι «Οι Δούλες» του Ζενέ.
«Θα ήθελα ο κόσμος να μην αλλάξει, για να μου επιτρέπεται να τα βάζω μαζί του», είχε δηλώσει ο Ζενέ για την επανάσταση στη Γαλλία. Πιστεύεις ότι για να δημιουργούμε πρέπει όλα γύρω μας να καταστρέφονται;
Όχι, δεν το πιστεύω. Εξάλλου ο Ζενέ ήταν ένας ακραίος άνθρωπος. Αν διαβάσει κανείς τη βιογραφία του, θα μείνει άφωνος. Τα δοκίμασε όλα. Είναι ωραίο να δημιουργείς και μέσα στη δυστυχία και μέσα στην ευτυχία. Εγώ γενικά είμαι αισιόδοξη, δεν είμαι σκοτεινή και πιστεύω ότι από παντού ο καλλιτέχνης μπορεί να βρει πηγές έμπνευσης και να δημιουργήσει. Δεν πιστεύω ότι δημιουργούμε μόνο μες την καταστροφή, αν και καμιά φορά μας κάνει να σκεφτόμαστε περισσότερο.
Το να είσαι ηθοποιός στην Ελλάδα αυτή την εποχή είναι δημιουργικό, καταστροφικό ή αυτοκαταστροφικό;
Δεν μπορώ να το προσδιορίσω. Όταν δεν έχεις κάτι να παίξεις, αγχώνεσαι και κοιτάς τα τηλέφωνα. Μόλις πάρεις μια δουλειά, είσαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου και μετά, όταν φτάσεις λίγο πριν την πρεμιέρα, αναρωτιέσαι «γιατί το κάνω εγώ αυτό;». Είναι λίγο περίεργο. Σαν να μην μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτό, αλλά και να μην μπορείς να ζήσεις με αυτό.
Ακούγεται γοητευτική συνθήκη, αλλά ίσως δεν το μπορούν όλοι.
Ο καθένας μπορεί, αρκεί να θέλει. Το ταλέντο του ηθοποιού για μένα είναι η επιθυμία του. Χρειάζεται πολλή μεγάλη επιθυμία και δύναμη να εκτεθείς. Στη σκηνή κανείς δεν μπορεί να σε προστατέψει. Είσαι εσύ και οι συνάδελφοί σου ηθοποιοί. Να είμαι στη σκηνή και να δουλεύω με ανθρώπους που θέλω ώστε να κάνουμε κάτι όμορφο, αυτή είναι η επιθυμία μου.
Ποιο πιστεύεις ότι είναι το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της παράστασης;
Ο σεβασμός στο έργο του Ζενέ και η καθαρότητα της δουλειάς μας. Είναι μια καθαρή πρόταση που αφήνει τον θεατή να μπει μέσα στο έργο, να το εξερευνήσει, να βάλει τις δικές του σκέψεις και τα δικά του σχόλια. Έχω την ατυχία να μην μπορώ να την δω, αλλά όταν είμαι πάνω σκηνή αντιλαμβάνομαι μια ωραία ησυχία κάτω στο κοινό. Ακούω τις ανάσες τους και παίρνω μια ικανοποίηση.
Info
«Οι Δούλες» του Ζαν Ζενέ, σε σκηνοθεσία Διονύση Καραθανάση, από την «Ομάδα Τέχνης Oberon» στο θέατρο «Αυλαία» (Πλατεία ΧΑΝΘ, 2310 237700)
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 έως 14 Φεβρουαρίου
Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ κανονικό, 8 ευρώ μειωμένο(φοιτητικό, ομαδικό), 5 ευρώ ανέργων
Παίζουν οι ηθοποιοί : Ντιάνα Ζαχαροπούλου, Ιωάννα Λαμνή, Μελίνα Τριανταφυλλίδου
Περισσότερα στο facebook event της παράστασης
Trailer:
Συντελεστές
Μετάφραση: Oberon Art Group
Σκηνοθεσία: Διονύσης Καραθανάσης
Σκηνικά – Κοστούμια: Κέλλυ Εφραιμίδου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Διονύσης Καραθανάσης – Κέλλυ Εφραιμίδου
Επιμέλεια κίνησης: Μαριάνθη Ψωματάκη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δήμητρα Σιάχου
Επιμέλεια trailer: Μιχάλης Γιαγκουνίδης
Φωτογραφίες: Χρύσα Μανδαλιανού
Οργάνωση Παραγωγής: Απόστολος Λιάπης
Παραγωγή: «Ομάδα Τέχνης Oberon»